The Wind Rises (2013)

The Wind Rises (Kaze Tachinu) uit 2013 is het laatste filmproject van regisseur Hayao Miyazaki. Na vijf jaar aan deze film te hebben gewerkt, besloot hij met pensioen te gaan en Studio Ghibli in de handen van jongere regisseurs te laten. De film is gebaseerd op een manga die Hayao Miyazaki had gepubliceerd in het blad Model Graphix in 2009. Deze manga is los gebaseerd op het korte verhaal The Wind has Risen uit 1937 van Tatsuo Hori. Het verhaal is een gefictionaliseerde biografie over Jiro Horikoshi (1903-1982) de ontwerper van de Mitsubishi A5M en de opvolger Mitsubishi A6M Zero, twee vliegtuigen die zijn gebruikt tijdens de tweede wereldoorlog. De film heeft een aantal filmprijzen gewonnen waaronder de Japan Academy price, the Annie awards en een aantal critics society awards. Daarnaast was de film ook genomineerd voor Golden Globes, Academy awards.

Jiro Horikoshi droomt dat hij in een zelfgemaakt vliegtuig van zijn dak weg vliegt, in zijn droom komt hij een gigantisch oorlogsvliegtuig tegen die bommen op hem gooit. Dan wordt hij wakker. Op school leent hij een Engelstalig tijdschrift over vliegtuigen, daar staat een artikel in over vliegtuigontwerper Caproni. Hij droomt over deze Caproni, die ervan overtuigd is dat het zijn droom is, hij vraagt zich af wat een Japanse jongen in zijn droom doet. Door passie voor vliegtuigen blijkt dit een gedeelde droom te zijn. Caproni zegt dat het ontwerpen van vliegtuigen veel leuker is dan vliegen, omdat Jiro met zijn bril nooit een piloot kan worden. Bij het ontwaken besluit Jiro ook een vliegtuig ontwerper te worden.

Vijf jaar later reist Jiro terug naar de universiteit in Tokyo, waar hij vliegtuig bouwkunde studeert. In de trein ontmoet hij Naoko, een jong meisje die zijn hoed vangt. Tijdens de grote Kanto aardbeving in 1923 breekt haar kamermeisje haar been. Tijdens de aardbeving staat de hele stad in brand en dreigt de trein te ontploffen. Jiro draagt het dienstmeisje op zijn rug naar het huis van Naoko en loopt weg. De universiteit staat ook in brand en hij probeert nog boeken te redden.

Jiro start bij Mitsubishi bij het ontwerpen van een gevechtsvliegtuig. Het ontwerp faalt en het contract gaat naar de concurrent. Zonder nieuw project wordt hij naar Duitsland gestuurd om technisch onderzoek te doen naar de vliegtuigen van de Duitsers, die veel meer gevorderd zijn. Hier droomt hij opnieuw van Caproni omdat Jiro twijfelt over het gebruik van vliegtuigen voor de oorlog. Caproni overtuigd hem dat het gaat om de schoonheid van vliegtuigen, niet om waar ze voor gebruikt worden, want helaas zit bij het leger het grote geld.

Wanneer hij in 1932 wordt aangesteld als hoofdontwerper voor een nieuw gevechtsvliegtuig, eindigt dit in een mislukking. Teleurgesteld gaat hij naar een zomerverblijf in de bergen. Hier komt hij Naoko weer tegen en ze worden verliefd. Ze weigert echter met hem te trouwen tot ze genezen is van haar tuberculose. Jiro krijgt een tweede kans om een vliegtuig te ontwerpen en komt bij zijn baas te wonen omdat hij zonder duidelijke reden gezocht wordt door de politie. Naoko gaat naar een sanatorium om beter te worden. Ze kan niet zonder Jiro en komt naar hem toe, terwijl ze nog erg ziek is. Ze trouwen in het huis van Jiro’s baas. Terwijl Jiro hard werkt aan zijn vliegtuig wordt Naoko steeds zieker.

Wanneer je een typische Studio Ghibli film verwacht met veel fantasie en actie kom je bij deze film bedrogen uit. Met te hoge verwachtingen kan deze ruim twee uur durende film wat tegen vallen, omdat het ook een beetje langzaam gaat. Desalniettemin zijn de animaties weer van geweldige kwaliteit, wat we van Hayao Miyazaki mogen verwachten. Een goed oog voor details en achtergrond. Met in het achterhoofd de wetenschap dat Hayao Miyazaki fan is van oorlogsvliegtuigen. Het is natuurlijk een biografie van een bestaand persoon, hoewel zijn hele persoonlijke leven fictie is en geromantiseerd. Het is grappig om weer dingen te herkennen van andere films. Zoals het grote oorlogsvliegtuig in de droom van Jiro, doet denken aan de vliegtuigen uit Howl’s Moving Castle. Ook heeft de jonge Jiro wat weg van Tombo uit Kiki’s Delivery Service, ook met een passie voor vliegen.

De film ontving veel kritieken, met betrekking tot de oorlog, dat het ontkent zou worden. Maar zoals in de film al duidelijk is “Ik wil alleen mooie vliegtuigen maken”, gaat het niet om de oorlog of wat de vliegtuigen deden. Maar om een man en zijn passie en liefde voor vliegtuigen bouwen. De quote van Horikoshi “Ik wilde alleen iets moois maken” was ook de grootste inspiratiebron voor Hayo Miyazaki voor het maken van deze film. Ook het liefdesverhaal tussen Jiro en Naoko is mooi. Hideaki Anno, de regisseur van de Evangelion sprak de stem van Jiro in. Soms was zijn stem wat vlak en zonder emotie, of hij de tekst alleen maar oplas van een papiertje. Ook het wisselen tussen een soort van Duits en Japans was soms wat verwarrend. Al met al is het een mooie film, waar je niet met de verkeerde verwachtingen heen moet gaan. Ook de muziek van Joe Hisashi is weer magisch.